توکن های پروتکل و برنامه کدامند؟، تفاوت بین توکن پروتکل و توکن برنامه یکی از موضوعات مهم در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال است. این دو نوع توکن به دلیل کاربردهای مختلفی که دارند، در نحوه عملکرد و ارزش‌گذاری تفاوت‌های قابل توجهی دارند.این تفاوت‌ها باعث می‌شود که توکن‌های پروتکل معمولاً بر اساس قوانین شبکه‌های بلاکچینی و اجماع آنها ارزش‌گذاری شوند، در حالی که توکن‌های برنامه به طور خاص به ارزش‌گذاری و کاربرد در چارچوب یک اپلیکیشن یا اکوسیستم محدود می‌شوند.
لیست عناوینی که در این مقاله برای شما زوم ارزی عزیز آماده کرده ایم:
توکن های پروتکل و برنامه کدامند؟
دنیای کریپتو پر از اصطلاحات پیچیده‌ای است که اغلب ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. با این حال، درک دقیق این اصطلاحات برای فعالیت مؤثر در بازار ارزهای دیجیتال بسیار حیاتی است. یکی از مسائلی که ممکن است باعث سردرگمی کاربران شود، انواع مختلف توکن‌هاست. این توکن‌ها شامل توکن‌های اوراق بهادار (Security)، توکن‌های پرداخت (Payment)، توکن‌های کاربردی (Utility)، توکن‌های پروتکل (Protocol) و توکن‌های برنامه (App) هستند.
آشنایی با توکن پروتکل
پروتکل‌ها مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌ها هستند که برای برقراری ارتباط بین داده‌ها در یک اکوسیستم خاص تعیین می‌شوند. در واقع، پروتکل به‌عنوان زبان مشترک میان کامپیوترهای متصل به یک شبکه عمل می‌کند، بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری یا سیستم‌عامل‌های آنها. این قوانین وظایف انتقال اطلاعات را بین دو یا چند نهاد خاص مشخص می‌کنند. علاوه بر این، پروتکل‌ها نحوه قالب‌بندی، ارسال و دریافت داده‌ها، هماهنگ‌سازی ارتباطات و روش‌های بازیابی اطلاعات را نیز تعیین می‌کنند تا دستگاه‌های مختلف شبکه، از جمله کامپیوترها، سرورها و ماشین‌های مجازی، بتوانند به‌طور مؤثر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در هر شبکه، پروتکل‌ها از طریق نرم‌افزار، سخت‌افزار یا ترکیبی از هر دو پیاده‌سازی می‌شوند.
یکی از پروتکل‌های پرکاربرد برای انتقال داده‌ها و ارسال پیام‌ها در شبکه، پروتکل TCP/IP است که مخفف عبارت “Transmission Control Protocol / Internet Protocol” یا «پروتکل کنترل انتقال – پروتکل اینترنت» است. این پروتکل به‌عنوان مهم‌ترین استاندارد ارتباطی در شبکه و اینترنت در سطح جهانی پذیرفته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عملکرد پروتکل TCP/IP به این صورت است که ابتدا داده‌ها را به بسته‌های کوچک تقسیم کرده و سپس فرآیند انتقال، مسیریابی و دریافت این بسته‌ها در مقاصد شبکه انجام می‌شود. هدف از طراحی این پروتکل این است که شبکه‌ها بتوانند با حداقل وابستگی به مدیریت مرکزی، عملکرد قابل‌اعتمادی داشته باشند و در صورت بروز مشکل در هر یک از دستگاه‌ها، امکان بازیابی خودکار فراهم باشد.
با ظهور بلاکچین و ورود پروتکل‌ها به این حوزه، شیوه استفاده از پروتکل‌ها و همچنین روش‌های کسب درآمد از توسعه آنها دستخوش تغییرات مهمی شده است که در ادامه به بررسی این تحولات خواهیم پرداخت.
چگونه پروتکل‌های بلاکچینی ساختار شبکه‌ها را متحول کردند؟
قبل از ظهور فناوری بلاکچین، پروتکل‌ها عمدتاً توسط توسعه‌دهندگان متخصص و با حمایت سازمان‌های غیرانتفاعی ایجاد می‌شدند. از آنجا که در فرآیند توسعه پروتکل‌ها منافع اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دادند که بیشتر روی برنامه‌های ساخته‌شده بر اساس این پروتکل‌ها، مانند فیسبوک، توییتر و گوگل، سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل، شاهد بودیم که در دهه گذشته، سرمایه‌گذاران اولیه رسانه‌های اجتماعی و وب ۳ سودهای کلانی به دست آوردند.
اما متأسفانه سود کم یا حتی بدون بازدهی از سرمایه‌گذاری روی خود پروتکل‌ها باعث شد که بخش اصلی در حاشیه قرار گیرد و ارزش واقعی بیشتر به سمت برنامه‌ها برود. در این شرایط، یک ساختار اینترنتی شامل پروتکل‌های Thin و برنامه‌های Fat شکل گرفت. به‌طور ساده‌تر، در چنین وضعیتی، ارزش عمده نه در لایه پروتکل بلکه در لایه برنامه‌ها ایجاد می‌شد.
با معرفی بلاکچین، وضعیت به‌طور کلی تغییر کرد. این فناوری نه تنها زمین بازی را کاملاً دگرگون ساخت، بلکه روش کسب درآمد از پروتکل‌ها را به‌طور شگفت‌انگیزی متحول کرد.
عصر جدید تمرکززدایی: تحول در توسعه پروتکل‌ها
با ظهور بلاکچین، مهم‌ترین ویژگی آن یعنی «تمرکززدایی» به حوزه توسعه پروتکل‌ها نیز گسترش یافت. از آنجا که بلاکچین تحت نظارت هیچ سازمان یا نهادی نیست، موانع ورود برای توسعه‌دهندگان کاهش چشمگیری پیدا کرده است و اکنون دولوپرها می‌توانند به‌راحتی برنامه‌ها و محصولات خود را بر اساس پروتکل‌ها بسازند. هرچقدر یک برنامه بیشتر محبوبیت پیدا کند، ارزش پروتکل زیربنایی آن نیز افزایش می‌یابد. به‌طور تخصصی‌تر، اگر پروتکل‌ها به سمت «Fat» و برنامه‌ها به سمت «Thin» حرکت کنند، ارزش اصلی در لایه پروتکل شکل می‌گیرد و در نهایت پروتکل‌های تشویقی (Incentivizing Protocols) به یک استاندارد جدید تبدیل خواهند شد.
ظهور توکن‌های پروتکل: تحول در دنیای بلاکچین
با رشد روزافزون ارزهای دیجیتال و معرفی مفهوم پروتکل‌های تشویقی در بلاکچین، اصطلاح «چاق‌کردن لایه پروتکل» به یکی از مفاهیم رایج تبدیل شد. به عبارت دیگر، هرچه تعداد برنامه‌ها و سرویس‌هایی که روی شبکه‌های زیربنایی مانند بیت کوین و اتریوم ساخته می‌شود، ارزش آن شبکه‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل، توجه بیشتر به خود پروتکل‌ها به جای صرفاً برنامه‌ها معطوف شده است.
قبل از ظهور بلاکچین، هیچ انگیزه اقتصادی برای توسعه پروتکل‌ها و سرمایه‌گذاری در این زمینه وجود نداشت. اما با ظهور توکن‌های تشویقی که به نام «توکن‌های پروتکل» شناخته می‌شوند، فعالیت‌های توسعه‌دهندگان همراه با منفعت اقتصادی گردید.
برخلاف گذشته، اکنون شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های زیربنایی، در صورتی که این توکن‌ها مورد استقبال قرار گیرند، سود بالایی به دست آورند. هرچه پروتکل‌ها کارآمدتر باشند، پذیرش بیشتری پیدا می‌کنند و در نتیجه ارزش توکن‌های پروتکل نیز افزایش می‌یابد. اتریوم نمونه‌ای برجسته از این نوع سیستم است که توانسته در چرخه توسعه‌دهندگان، ساخت پروتکل‌های جدید، پذیرش گسترده و افزایش قیمت دارایی‌ها عملکرد موفقی داشته باشد.
پیش از معرفی بلاکچین، توسعه‌دهندگان عمدتاً از طریق پروتکل‌های درون‌نرم‌افزاری درآمدزایی می‌کردند، اما اکنون با وجود توکن‌های پروتکل، آنها می‌توانند به‌طور مستقیم از پروتکل‌ها درآمد کسب کرده و با تقویت زیرساخت‌ها، زمینه را برای ایجاد برنامه‌های بیشتر بر روی همین پروتکل‌ها فراهم کنند.
پیامدهای راه‌اندازی توکن‌های پروتکل
یکی از اصلی‌ترین مزایای راه‌اندازی توکن‌های پروتکل، ایجاد فضایی مناسب برای توسعه پروتکل‌های پیشرفته‌تر بود. این امر فرصت‌های عالی برای سرمایه‌گذاران و شرایط ایده‌آلی برای توسعه‌دهندگان فراهم کرد؛ زیرا جذب سرمایه‌گذاران به سمت توکن‌ها، باعث ترغیب توسعه‌دهندگان به ارائه ایده‌های نوآورانه، حفظ جریان مداوم فعالیت‌های آنها و دستیابی به درآمد پایدار می‌شود.
زمانی که استقبال سرمایه‌گذاران و پذیرش کاربران از یک پروژه افزایش یابد، در ابتدا ارزش پروتکل مربوطه و سپس ارزش کل بازار آن شبکه بالا می‌رود. در این شرایط، ارزشمند شدن پروتکل باعث جذب بیشتر توسعه‌دهندگان به شبکه می‌شود و این امر باعث افزایش بیشتر ارزش توکن می‌شود. این روند به‌عنوان «حلقه بازخورد توکن» شناخته می‌شود.
رشد ارزش بازار توکن‌های پروتکل معمولاً سریع‌تر از رشد ارزش مجموع برنامه‌های ساخته‌شده روی آنها است. البته باید اشاره کرد که افزایش سریع ارزش بازار ممکن است مشکلاتی مانند ازدحام شبکه را به همراه داشته باشد. برای مثال، حادثه‌ای که با محبوبیت توکن‌های کریپتوکیتیز در اکتبر ۲۰۱۷ رخ داد، نمونه‌ای از این چالش‌هاست. در هر حال، بروز چنین مشکلاتی در هر فناوری که به سرعت رشد می‌کند، قابل‌انتظار است.
توکن برنامه چیست؟
توکن‌های برنامه (App coins) توکن‌هایی هستند که در داخل برنامه‌های ساخته‌شده بر روی پروتکل‌ها به‌کار می‌روند. به‌عنوان مثال، اتریوم یک پروتکل است و آگور (Augur) یک برنامه مبتنی بر اتریوم است. آگور یک بازار پیش‌بینی غیرمتمرکز است که به کاربران پاداش می‌دهد در صورت پیش‌بینی صحیح. توکن درون‌برنامه‌ای این بازار، که به نام «رِپ» (REP) شناخته می‌شود، برای انجام فعالیت‌ها در این بازار غیرمتمرکز استفاده می‌شود. در واقع، توکن‌های برنامه همان توکن‌های درون‌برنامه‌ای هستند.
برای واضح‌تر شدن تفاوت میان توکن پروتکل و توکن برنامه، بیایید یک مثال بزنیم. فرض کنید یک بلاکچین به نام «ایالات متحده» داریم که طبق قوانین پروتکل آن، تمامی تراکنش‌ها با ارزی به نام «دلار» انجام می‌شود. در داخل این بلاکچین، مجموعه‌ای از بازارهای پوشاک و غذا وجود دارند که کالاهای موجود در این بازارها تنها با توکن‌های خاصی به نام «America Coins» قابل خریداری هستند. این توکن‌ها نیز تنها از طریق مبادله با دلار به‌دست می‌آیند. بنابراین، برای خرید از بازارهای پوشاک و غذا، باید دلار را با این توکن‌ها مبادله کنیم. در این مثال، توکن‌های «America Coins» همان توکن‌های درون‌برنامه‌ای هستند که از توکن‌های پروتکل دلار نشأت گرفته‌اند.
توکن‌های برنامه تنها در بازارهای مواد غذایی و پوشاک بلاکچین ایالات متحده ارزش دارند و در مکان‌های دیگر کاربردی ندارند. همچنین باید توجه داشت که بدون داشتن توکن‌های پروتکل، امکان دستیابی به توکن‌های برنامه وجود ندارد و این دو توکن به‌طور هم‌زمان باید در اختیار باشند.
یک مثال دیگر از توکن‌های برنامه، دارایی‌های درون بازی‌ها به‌ویژه بازی‌های آنلاین چند نفره است. در این بازی‌ها، بازیکنان می‌توانند با استفاده از ارزهای فیات، توکن‌های درون‌برنامه را خریداری کرده و سپس از آنها برای خرید آیتم‌هایی مانند سلاح‌ها، زره‌ها و پوسته‌ها استفاده کنند.
معمولاً شرکت‌ها از توکن‌های برنامه به‌عنوان ابزاری برای تشویق کاربران به مشارکت در اکوسیستم‌های آنلاین خود استفاده می‌کنند. اجرای چنین سیستمی نه‌تنها باعث افزایش ارزش توکن‌های پروتکل می‌شود، بلکه بازیکنان نیز در ازای زمان و پول خود پاداش‌هایی دریافت می‌کنند. این چرخه در نهایت به افزایش ارزش کلی پروتکل زیربنایی منجر می‌شود.
سوالات متداول
-
توکن پروتکل چیست؟
توکن پروتکل توکنی است که برای تسهیل عملکرد پروتکل‌های بلاکچینی طراحی شده و در شبکه‌های بلاکچینی برای انتقال ارزش و انجام تراکنش‌ها استفاده می‌شود.
-
توکن برنامه چیست؟
توکن برنامه توکنی است که در داخل برنامه‌های ساخته‌شده بر روی پروتکل‌ها استفاده می‌شود و تنها در اکوسیستم خاص آن برنامه یا شبکه ارزش دارد.
-
تفاوت اصلی بین توکن پروتکل و توکن برنامه چیست؟
توکن پروتکل در لایه شبکه بلاکچین استفاده می‌شود، در حالی که توکن برنامه در لایه برنامه‌های ساخته‌شده روی پروتکل کاربرد دارد.
-
آیا توکن‌های برنامه ارزش دارند؟
بله، توکن‌های برنامه تنها در اکوسیستم خاص خود ارزش دارند و برای خرید و فروش در برنامه‌ها و سرویس‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
آیا برای استفاده از توکن‌های برنامه، باید توکن پروتکل داشته باشیم؟
بله، برای استفاده از توکن‌های برنامه معمولاً نیاز به داشتن توکن پروتکل است، زیرا توکن‌های برنامه از توکن‌های پروتکل نشأت می‌گیرند.
-
آیا توکن‌های پروتکل در همه برنامه‌ها کاربرد دارند؟
خیر، توکن‌های پروتکل تنها در شبکه‌ای که خودشان به آن تعلق دارند، ارزش و کاربرد دارند.
-
چطور توکن‌های پروتکل باعث جذب سرمایه‌گذاران می‌شوند؟
با ارزشمند شدن پروتکل، سرمایه‌گذاران به سمت آن جذب می‌شوند زیرا به طور مستقیم با رشد شبکه و افزایش پذیرش آن، سود خواهند برد.
-
چه مثال‌هایی از توکن‌های برنامه می‌توان ذکر کرد؟
توکن‌های درون‌برنامه‌ای در بازی‌های آنلاین یا بازارهای پیش‌بینی مانند «REP» در آگور نمونه‌هایی از توکن‌های برنامه هستند.
-
آیا توکن‌های برنامه قابل تبدیل به توکن پروتکل هستند؟
در اغلب موارد، توکن‌های برنامه قابل تبدیل به توکن پروتکل نیستند؛ آنها فقط در چارچوب برنامه خاص خود کاربرد دارند.
-
چرا توکن‌های پروتکل مهم هستند؟
توکن‌های پروتکل اساس شبکه بلاکچین را تشکیل می‌دهند و باعث ایمن‌سازی و تسهیل عملکرد شبکه‌های غیرمتمرکز می‌شوند.
سخن پایانی
در دنیای بلاکچین که هر روز پروژه‌های جدید ارز دیجیتال معرفی می‌شوند، آشنایی با مفاهیم «توکن‌های پروتکل» و «توکن‌های برنامه» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. «توکن‌های پروتکل» اساس و ارزش اقتصادی پروتکل‌ها را تشکیل می‌دهند، در حالی که «توکن‌های برنامه» به اکوسیستم‌های مالی که بر روی این پروتکل‌ها ساخته شده‌اند، جان می‌دهند. همان‌طور که اشاره شد، این دو نوع توکن وابستگی زیادی به یکدیگر دارند؛ برای فعالیت در برنامه‌های ساخته‌شده بر روی یک پروتکل، به توکن‌های برنامه نیاز داریم که خود این توکن‌ها به توکن‌های پروتکل متصل هستند.
ممنون که تا پایان مقاله”توکن های پروتکل و برنامه کدامند؟“همراه ما بودید
نظرات کاربران