مشتقات غیر متمرکز در دیفای چیست؟،مشتقات غیرمتمرکز (Decentralized Derivatives) ابزارهای مالی هستند که در بستر بلاک‌چین و با استفاده از فناوری‌های دیفای (Decentralized Finance) ساخته و اداره می‌شوند. این مشتقات مشابه با مشتقات سنتی مانند قراردادهای آتی، اختیار خرید و فروش یا قراردادهای معاوضه هستند، اما تفاوت عمده آنها این است که هیچ نهاد مرکزی یا واسطه‌ای برای مدیریت یا اجرای این قراردادها دخالت ندارد. به‌جای آن، اجرای این قراردادها توسط کدهای هوشمند (smart contracts) و بر روی شبکه‌های بلاک‌چین انجام می‌شود.در اکوسیستم دیفای، مشتقات غیرمتمرکز به کاربران این فرصت را می‌دهند که در معرض نوسانات بازار دارایی‌های دیجیتال قرار گیرند، بدون اینکه نیازی به استفاده از خدمات کارگزاری‌های سنتی یا نهادهای مالی مرکزی داشته باشند. این ابزارها که به‌طور عمده در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) معامله می‌شوند، اخیراً در فضای دیفای به‌شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. مشابه با مشتقات سنتی، مشتقات غیرمتمرکز ارزش خود را از دارایی‌های دیجیتال دیگر می‌گیرند.
لیست عناوینی که در این مقاله برای شما زوم ارزی عزیز آماده کرده ایم:
مشتقات غیر متمرکز در دیفای چیست؟
مشتقات غیرمتمرکز ارز دیجیتال یا مشتقات دیفای، مشابه با مشتقات سنتی، ارزش خود را از دارایی‌های دیگر می‌گیرند، اما تفاوت اصلی در این است که در بستر پروتکل‌های بلاکچینی و صرافی‌های غیرمتمرکز معامله می‌شوند. در فضای دیفای، بیشتر مشتقات به ارزهای دیجیتال وابسته هستند، ولی ساخت مشتقات مرتبط با دارایی‌های دیگر مانند سهام نیز ممکن است.
قراردادهای مشتقه ارز دیجیتال به کاربران این امکان را می‌دهند که از تغییرات قیمت آینده یک دارایی سود کسب کنند یا موقعیت‌های خود را در محیطی شفاف و بدون نیاز به واسطه‌ها هج کنند. پروتکل‌های مشتقه معمولاً محدودیت خاصی برای ورود کاربران ندارند و آنها می‌توانند به راحتی از طریق کیف پول‌های دیجیتال خود به این پروتکل‌ها متصل شوند.
در این پروتکل‌ها، کاربران کنترل کامل بر دارایی‌ها و کلیدهای خصوصی خود دارند و نیازی به واگذاری این اطلاعات به پلتفرم‌های متمرکز یا واسطه‌ها نیست. به این ترتیب، کاربران قادرند بدون طی مراحل پیچیده، دارایی‌های خود را بر اساس استراتژی‌های خاص خود بین پروتکل‌های مختلف منتقل کنند.
آشنایی با قراردادهای مشتقات
مشتقات قراردادهایی هستند که ارزش آنها به دارایی‌های دیگری مانند سهام، ارز دیجیتال، ارز فیات یا کالا وابسته است. این قراردادها به‌عنوان توافقاتی بین دو طرف در نظر گرفته می‌شوند که بر اساس تغییرات ارزش یا قیمت آینده یک دارایی تنظیم می‌شوند.
مشتقات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله آپشن‌ها، فیوچرز و سواپ‌ها. در اصل، تمام این انواع مشتقات هدف یکسانی دارند: به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون مالکیت مستقیم دارایی، از تغییرات قیمت آن در آینده سود ببرند.
یکی از کاربردهای اصلی مشتقات، هج کردن (Hedging) یا پوشش ریسک‌های بالقوه است. همچنین با استفاده از اهرم یا لوریج، امکان کسب سود بیشتر از سرمایه موجود فراهم می‌شود. به‌عنوان مثال، یک تریدر می‌تواند با استفاده از اهرم، با سرمایه‌ای کوچک، یک قرارداد فیوچرز را خریداری کند که حجم زیادی از یک دارایی را تحت کنترل قرار می‌دهد.
برخی از معامله‌گران از مشتقات برای تنوع بخشیدن به پورتفولیوی خود و معامله با کلاس‌های مختلف دارایی استفاده می‌کنند. در حالی که در هج کردن، معمولاً یک پوزیشن مخالف در قرارداد مشتقه خریداری می‌شود تا ضررهای احتمالی از سرمایه‌گذاری فعلی جبران گردد.
با این حال، به‌دلیل پیچیدگی و قابلیت استفاده از اهرم، مشتقات ممکن است ریسک‌های بالایی داشته باشند که می‌تواند باعث تشدید ضررها شود. بنابراین، قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در مشتقات، آگاهی از خطرات و پیامدهای احتمالی این معاملات امری ضروری است.
نحوه عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز مشتقات
صرافی‌های غیرمتمرکز مشتقات بر بستر بلاک‌چین فعالیت کرده و امکان انجام تراکنش‌های بدون واسطه را برای کاربران فراهم می‌کنند. بلاک‌چین به‌عنوان یک دفتر کل غیرقابل تغییر و ضد دستکاری عمل می‌کند و تمامی تراکنش‌ها و اجرای قراردادها را به‌صورت غیرمتمرکز ثبت می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که پس از تأیید و اضافه‌شدن تراکنش‌ها به بلاک‌چین، هیچ‌گونه تغییر یا حذف آنها امکان‌پذیر نباشد.
پروتکل‌های مشتقات غیرمتمرکز در بلاکچینهای مختلف مانند اتریوم، بایننس چین، سولانا یا حتی راه‌حل‌های لایه دوم پیاده‌سازی می‌شوند. با این حال، ویژگی‌هایی مانند امنیت، مقیاس‌پذیری و کارمزد تراکنش‌ها در بلاکچینهای مختلف متفاوت است، که می‌تواند بر تجربه کاربری و عملکرد کلی پروتکل‌های مشتقات تاثیرگذار باشد.
برخی از صرافی‌های مشتقات از قابلیت‌های کراس‌چین و تعامل‌پذیری بهره می‌برند و به کاربران این امکان را می‌دهند که مشتقات را در بلاکچینهای مختلف معامله کنند. فناوری دیگری که در این پروتکل‌ها نقش کلیدی دارد، قراردادهای هوشمند هستند. این قراردادها به‌طور خودکار و بدون نیاز به واسطه‌ها تراکنش‌ها را اجرا می‌کنند. قراردادهای هوشمند، خود-اجرا بوده و شرایط و ضوابط آنها در کد آنها تعریف می‌شود. زمانی که شرایط مشخص‌شده فراهم شود، این قراردادها تمامی تراکنش‌ها و عملکردهای مرتبط (مانند استیکینگ و حاکمیت) را به‌طور خودکار پردازش می‌کنند.
پروتکل‌ها برای ردیابی دقیق قیمت‌ها و ارتباط آنها با دارایی‌های واقعی، از اوراکل‌های بلاکچینی استفاده می‌کنند. اوراکل‌ها در سطوح مختلف تمرکززدایی، دقت داده‌ها و فرکانس به‌روزرسانی‌ها متفاوت هستند که این عوامل تاثیر زیادی در قابلیت اطمینان پلتفرم دارند.
نحوه کار پروتکل‌های غیرمتمرکز مشتقه معمولاً مبتنی بر مدل‌های حاکمیتی غیرمتمرکز است، به‌طوری‌که کاربران می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به این پروتکل‌ها مشارکت داشته باشند. برخی پروتکل‌ها از ساختار حاکمیتی غیرمتمرکز استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تصمیم‌گیری متمرکز دارند.
توکن‌های بومی در این پروتکل‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. به‌عنوان مثال، در برخی پلتفرم‌ها، از طریق سیستم‌های دائو (DAO)، هولدرهای توکن می‌توانند در فرآیند حاکمیت مشارکت کرده و در مورد تغییرات و به‌روزرسانی‌های پروتکل رأی دهند. همچنین، در برخی موارد، به جای استیبل‌کوین‌ها، می‌توان از توکن‌های بومی به‌عنوان وثیقه برای انجام معاملات استفاده کرد. علاوه بر این، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند از توکن‌های بومی خود برای تشویق بازارسازها استفاده کنند، به‌طور مثال، با توزیع کارمزدها بین بازارسازهایی که به تأمین نقدینگی پلتفرم کمک می‌کنند.
انواع مشتقات غیرمتمرکز ارز دیجیتال
قراردادهای فیوچرز (Futures Contracts)
قراردادهای فیوچرز یا آتی، توافقاتی مالی هستند که در آن معامله‌گران می‌توانند از تغییرات قیمت آینده یک دارایی سود کسب کنند. این نوع قراردادها به معنای توافق برای خرید و فروش یک دارایی در قیمت و تاریخ مشخصی در آینده هستند.
در بازارهای مالی سنتی، قراردادهای فیوچرز در صرافی‌های متمرکز (CEX) معامله می‌شوند، اما در دیفای (سیستم مالی غیرمتمرکز)، کاربران می‌توانند به‌طور مستقیم و بدون نیاز به مجوز در محیط‌های غیرمتمرکز این قراردادها را در شبکه بلاک‌چین معامله کنند.
قراردادهای فیوچرز می‌توانند به دو نوع تقسیم شوند: دائمی (Perpetual) و دارای تاریخ انقضا. قراردادهای فیوچرز دائمی شباهت زیادی به قراردادهای فیوچرز سنتی دارند، با این تفاوت که تاریخ انقضا یا زمان تسویه مشخصی ندارند. این نوع قراردادها، محبوب‌ترین نوع مشتقات غیرمتمرکز محسوب می‌شوند.
قراردادهای فیوچرز دائمی به‌طور معمول انعطاف‌پذیرتر از قراردادهای آتی معمولی هستند و دسترسی به آنها ساده‌تر است، اما همچنان ریسک‌هایی مانند استفاده از اهرم بالا و کارمزد زیاد دارند.
قراردادهای آپشن (Options Contracts)
قراردادهای آپشن یا اختیار، توافقاتی هستند که به هولدر این امکان را می‌دهند که یک دارایی را در قیمت و تاریخ مشخص (تاریخ انقضا) خرید یا فروش کند. این قراردادها در دنیای ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارند و به‌ویژه برای پوشش ریسک نوسانات قیمت یا کسب سود از پیش‌بینی قیمت‌های آینده استفاده می‌شوند.
برای مثال، اگر یک سرمایه‌گذار نگران کاهش قیمت اتریوم باشد، می‌تواند یک آپشن فروش (Put) خریداری کند. این قرارداد به او اجازه می‌دهد که اتریوم‌های خود را با قیمت از پیش تعیین‌شده بفروشد، حتی اگر قیمت واقعی بازار کمتر از این مقدار باشد. در این صورت، از ضررهای احتمالی جلوگیری می‌شود.
همچنین، اگر سرمایه‌گذار پیش‌بینی کند که قیمت یک دارایی افزایش می‌یابد، می‌تواند یک آپشن خرید (Call) بخرد و اگر قیمت دارایی بیشتر از مقدار تعیین‌شده رشد کند، می‌تواند آن را با قیمت مشخص‌شده خریداری کند.
دارایی‌های مصنوعی (Synthetic Assets)
دارایی‌های مصنوعی که به اختصار Synths نیز نامیده می‌شوند، دارایی‌های دیجیتالی هستند که به‌طور مصنوعی ارزش دارایی‌های مختلف را منعکس می‌کنند. این دارایی‌ها به‌طور خاص برای تسهیل معامله و دسترسی آسان به انواع مختلف دارایی‌ها طراحی شده‌اند. دارایی‌های مصنوعی در واقع مشتقات توکنیزه‌شده هستند که با استفاده از فناوری بلاک‌چین، ویژگی‌هایی مانند تورم یا نوسانات قیمتی دارایی‌های مربوطه را شبیه‌سازی می‌کنند.
این دارایی‌ها شباهت زیادی به استیبل‌کوین‌ها دارند، اما تنوع بیشتری ارائه می‌دهند. به‌عنوان مثال، می‌توانند دارایی‌هایی مانند سهام، فلزات گران‌بها، آلت‌کوین‌ها و قراردادهای آپشن یا فیوچرز را منعکس کنند. برخلاف استیبل‌کوین‌ها که معمولاً پشتوانه مشخصی دارند، دارایی‌های مصنوعی صرفاً ارزش یک دارایی خاص را با دقت بالا منعکس می‌کنند، بدون اینکه پشتوانه مستقیم آنها را داشته باشند.
دارایی‌های مصنوعی با بهره‌گیری از شفافیت و آزادی بلاک‌چین، به هر کسی این امکان را می‌دهند که به‌راحتی به دارایی‌های مختلف دسترسی پیدا کند. این دارایی‌ها جزو سرمایه‌گذاری‌های بدون مجوز هستند که ارتباط زیادی با دارایی‌های سنتی دارند.
چالش‌های استفاده از مشتقات غیرمتمرکز
قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری در مشتقات غیرمتمرکز، ضروری است که از ریسک‌های مرتبط با آن آگاه باشید. از آنجا که این ابزارهای مالی پیچیده و پرنوسان هستند، معامله آنها نسبت به معاملات ارزهای دیجیتال ریسک بیشتری دارد. به همین دلیل، سود و ضرر حاصل از معاملات مشتقات می‌تواند بسیار بیشتر از معاملات ارزهای دیجیتال باشد.
یکی از مشکلات دیگر نقدینگی است. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارند و حجم معاملات در آنها نسبتا پایین است، که ممکن است باعث دشواری در انجام معاملات آنی مشتقات شود. همچنین، صرافی‌های غیرمتمرکز به اندازه صرافی‌های متمرکز کاربرپسند نیستند. افرادی که با کیف پول‌های غیرحضانتی آشنایی ندارند، ممکن است با مشکلاتی مانند متصل کردن کیف پول به DEX، فراموشی رمز عبور یا از دست دادن عبارات بازیابی مواجه شوند.
علاوه بر این، پلتفرم‌های غیرمتمرکز بدون وابستگی به زمان بلاک، امکان انجام معاملات آنی را فراهم می‌کنند. با این حال، در زمان‌های شلوغی شبکه، کارمزدها افزایش می‌یابد و استفاده از دفتر سفارش‌های آن‌چین DEXها می‌تواند گاهی با مشکلاتی همراه باشد.
یکی دیگر از عواملی که باید در معاملات مشتقات غیرمتمرکز مدنظر قرار دهید، امنیت است. صرافی‌های غیرمتمرکز کاملاً در برابر هک ایمن نیستند و آسیب‌پذیری‌های خاص خود را دارند. به‌عنوان مثال، چون پروتکل‌ها توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شوند، حتی یک نقص کوچک در کد این قراردادها می‌تواند باعث از کار افتادن قراردادهای مشتقه شود.
تا به حال، نمونه‌های زیادی از آسیب‌پذیری‌های قراردادهای هوشمند و از دست رفتن سرمایه کاربران در پلتفرم‌های دیفای مشاهده شده است. برای کاهش ریسک‌های مربوط به این معاملات، همیشه تحقیق شخصی (DYOR) انجام دهید و مواردی مانند تیم پلتفرم، انواع مشتقات و امنیت قراردادهای هوشمند را به دقت بررسی کنید.
سوالات متداول
-
مشتقات غیرمتمرکز در دیفای چیست؟
مشتقات غیرمتمرکز ابزارهای مالی هستند که در بستر بلاک‌چین و بدون نیاز به واسطه‌ها برای معامله استفاده می‌شوند.
-
چه نوع مشتقات غیرمتمرکزی در دیفای وجود دارد؟
انواع مختلفی از مشتقات غیرمتمرکز وجود دارند، از جمله قراردادهای فیوچرز، آپشن‌ها و دارایی‌های مصنوعی.
-
چگونه می‌توان به مشتقات غیرمتمرکز دسترسی داشت؟
کاربران می‌توانند از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و پلتفرم‌های دیفای به این ابزارها دسترسی پیدا کنند.
-
آیا برای استفاده از مشتقات غیرمتمرکز نیاز به مجوز است؟
خیر، در دیفای هیچ نیازی به مجوز برای دسترسی به مشتقات غیرمتمرکز وجود ندارد.
-
آیا می‌توان بدون واسطه در دیفای معامله کرد؟
بله، مشتقات غیرمتمرکز به کاربران امکان می‌دهند که بدون واسطه و مستقیماً در شبکه بلاک‌چین معامله کنند.
-
چه مزایای استفاده از مشتقات غیرمتمرکز در دیفای وجود دارد؟
این مشتقات امکان دسترسی آسان، شفافیت بیشتر و کاهش هزینه‌های معاملاتی را فراهم می‌آورند.
-
مشتقات غیرمتمرکز چگونه می‌توانند به کاهش ریسک کمک کنند؟
از مشتقات می‌توان برای هج کردن و پوشش ریسک‌های نوسانات قیمت دارایی‌ها استفاده کرد.
-
آیا برای استفاده از مشتقات غیرمتمرکز نیازی به دانش فنی بالا است؟
بله، استفاده از مشتقات غیرمتمرکز نیازمند آگاهی از نحوه عملکرد بلاک‌چین و پروتکل‌های دیفای است.
-
آیا استفاده از مشتقات غیرمتمرکز ریسک دارد؟
بله، به دلیل نوسانات زیاد و قابلیت استفاده از اهرم، معاملات مشتقات غیرمتمرکز می‌تواند ریسک‌های زیادی داشته باشد.
-
چگونه می‌توان ریسک‌های مرتبط با مشتقات غیرمتمرکز را کاهش داد؟
با تحقیق دقیق، انتخاب پلتفرم‌های امن و آگاهی از امنیت قراردادهای هوشمند، می‌توان ریسک‌ها را کاهش داد.
سخن پایانی
از طریق مشتقات غیرمتمرکز (Decentralized derivatives) یا مشتقات دیفای، سرمایه‌گذاران قادرند در یک محیط بدون واسطه از نوسانات قیمت دارایی‌ها بهره‌برداری کنند. با پیشرفت و توسعه فناوری بلاک‌چین، انتظار می‌رود که مشتقات غیرمتمرکز جدیدی به بازار وارد شوند. با این حال، قبل از هرگونه معامله و استفاده از این ابزارهای مالی، مهم است که تجربه و ریسک‌پذیری خود را ارزیابی کرده و میزان ضرری که قادر به تحمل آن هستید را در نظر بگیرید.
ممنون که تا پایان مقاله”مشتقات غیر متمرکز در دیفای چیست؟“همراه ما بودید
نظرات کاربران